Istorija antičke Grčke: formiranje grada-države, klasični period, ekspedicija Aleksandra Velikog
Formiranje grada-države
U 8. veku pre nove ere, Dorijanova vlast je opala i gradovi su ponovo počeli da nastaju. Dva grada, Argos i Korint, započeli su trgovinu sa Bliskim istokom i iz trgovine je nastala bogata elitna grupa. Ove dve luke su bile specijalizovane za proizvodnju luksuznih dobara i proizvoda poput maslinovog ulja, vina i pšenice koji su se skladištili i transportovali u grnčarskim posudama. Zbog toga je u to vreme razvijeno i grnčarstvo. U trgovačkim kontaktima sa Feničanima usvojili su njihovo fonetsko pismo.
Mnoge grčke kolonije zasnovane na trgovini i poljoprivredi osnovane su širom Sredozemnog basena i Crnog mora. Tako je grčka kultura počela polako da raste i postepeno je osnovano više od 150 kolonija. Ove kolonije su imale jake veze sa matičnim gradom i jedna drugoj su pružale ekonomsku i vojnu podršku.
Još jedna interesantna činjenica je da je poezija počela da se razvija u to vreme. U 8. veku dve pesme koje su pevane kao deo tradicije od 12. veka pre nove ere pevao je Homer i zapisivali ih njegovi učenici. Ove pesme su bile Ilijada i Odiseja.
Sa političkog aspekta, ovaj period karakteriše razvoj grada-države pod nazivom polis . Dva najvažnija grada-države koja su počela da se razvijaju bile su Sparta i Atina . Sparta je bila prvi grad sa strogom društvenom strukturom i vladom koja je uključivala skupštinu koja je predstavljala sve građane.
Istorija antičke Grčke – Stvaranje Atine
U međuvremenu se pojavio najveći polis koji je obuhvatao i nekoliko drugih regiona Atike i dobio je ime Atina, ime koje je prema mitu preuzela boginja Atina. Tokom ovog perioda, međudržavni odnosi su počeli da rastu između gradova antičke Grčke. Na verskim ili atletskim festivalima, kao što su Olimpijske igre , grčki narod je pokazao rani osećaj zajedničkog identiteta i nazivao se Helenima. Svi stranci su se nazivali varvari.
U 6. veku pre nove ere, grčki gradovi su se suočili sa pretnjom Persijskog carstva , pod vlašću kralja Kserksa koji je imao stavove o invaziji na Grčku, a time i celu Evropu. Helenska liga , pod vođstvom Atine i Sparte, odlučno je pobedila Persijance u bitkama kod Maratona , Salamine i Plateje. Poraženi su samo u bici kod Termopila , gde su kralj Leonida iz Sparte i njegovih 300 vojnika ostali da sprečavaju Persijance dok su se drugi grčki gradovi pripremali za kontranapade. Leonida i njegovi vojnici su poginuli u ovoj bici, ali su dali dragocenu prednost ostalim Grcima da se organizuju i na kraju pobede persijsku vojsku.
Posle Persijskih ratova, na teritoriji Grčke formirane su dve velike lige: Peloponeski savez na čelu sa Spartom i Delski savez na čelu sa Atinom.
Istorija antičke Grčke – Klasični period
Od 6. do 4. veka, Atina je bila dominantna sila u Egejskom moru i imala je jake veze sa lukama oko Sredozemnog mora. Atinsko carstvo se sastojalo od 172 grada koji su plaćali danak i veoma se obogatilo trgovinom sa drugim gradovima-državama antičke Grčke i drugim zemljama mediteranskog basena. Ovo ogromno bogatstvo omogućilo je Atini da procveta u smislu umetnosti, arhitekture, književnosti, filozofije i politike.
Do početka 6. veka Atinom su vladali aristokrati i generali. Položaj građanina u hijerarhiji zavisio je od njegovog bogatstva. Siromašni građani nisu imali nikakva prava.
Razvijanje demokratija
Perikle , general koji je izabran za guvernera 461. pre Hrista, uspostavio je demokratiju na osnovu koje je sve odluke donosila opšta skupština atinskih građana. Ovi sastanci bi se održavali u Agori (moderni Thissio) , gde se raspravljalo o političkim pitanjima i birali guverneri. Svi Atinjani su imali pravo da glasaju, govore i postanu kandidati za guvernera. Takođe, svi Atinjani su redom zauzimali zvanične položaje, deleći tako mudrost i odgovornost u ovoj kooperativnoj demokratiji.
Perikle je takođe pokazao poseban interes za obrazovanje i propisao je da se čak i najsiromašnija deca moraju obrazovati u državnim školama. Takođe je izgradio mnoge spomenike i hramove, uključujući Akropolj koji je simbolizovao veličanstvo Atine. Ovaj period je poznat kao Zlatno doba Atine .
Sa ogromnim rastom Atine, mnogi gradovi-države osetili su se ugroženim. Jedna od država bila je Sparta. Ovaj grad je razvio blisku vojnu kulturu. Spartanci nisu smeli da napuste grad, oni su ceo život dobijali vojno obrazovanje i imali mnogo robova za obrađivanje zemlje dok su se oni branili i širili svoj grad.
Rivalstvo između Atine i Sparte dovelo je do Peloponeskog rata (431-404 pne). Rat koji je postepeno uključio skoro sve gradove Grčke kao saveznike Atine ili Sparte. Posle mnogo godina rata i uglavnom posle Perikleove smrti, Atinjani su na kraju poraženi. Međutim, kraj ovog rata je većinu grčkih gradova uništio nakon dugih bitaka.
Istorija antičke Grčke – Pohod Aleksandra Velikog
Nakon Peloponeskog rata, pojavila se nova politička snaga, Makedonija. Makedonci su bili pleme severne Grčke sa različitim običajima i društvenim uređenjem. Imala ja kralja sa svim državnim ovlašćenjima.
Makedonija je brzo postala veliko kraljevstvo i pod kraljem Filipom II čak su osvojili Atinu 338. pre Hrista. Ujedinio je sve grčke gradove i hteo je da krene u pohod protiv Persijanaca, ali ga je zadesila smrt. Posle njegovog ubistva, njegov sin Aleksandar je postao kralj sa 22 godine i nastavio viziju svog oca.
Aleksandar Veliki je izvršio invaziju na Aziju 334. pre Hrista sa 30.000 vojnika iz cele Grčke. Pre nego što je umro u 33. godini od malarične groznice, Aleksandar Veliki je osvojio celo Persijsko carstvo , Egipat , Mesopotamiju , savremeni Avganistan i neke delove Indije.
Posle smrti Aleksandra Velikog, veliko makedonsko carstvo koje se proširilo od Grčke do Indije se raspalo na komade. Koncept polisa je nestao i pojavile su se države veće veličine. Međutim, u ovim državama koje su bile rasprostranjene u celom istočnom svetu, grčki jezik je ostao službeni jezik u trgovini, administraciji i književnosti. Istorija antičke Grčke sada ulazi u novu fazu: helenistički i rimski period.
Grčka u periodu Rimskog, Vizantijskog i Osmanskog carstva
Grčki mitovi
Mitologija je zbir bajki koje su stari Grci pričali da objasne postojanje sveta, neke prirodne pojave ili samo iz zadovoljstva, da zaintrigiraju maštu ljudi. Većina ovih starogrčkih mitova opstaje do naših dana jer su uključeni u dela poznatih antičkih pisaca i istoričara. Oni, naravno, nisu zasnovani na racionalizmu, već na neverovatnom i natprirodnom. Neki od drevnih grčkih mitova su šokantni, ali svi će vas sigurno očarati.
