Osmansko (Tursko) carstvo je bilo jedna od najvećih i najmoćnijih država na svetu od 13. do 20. veka. Njena teritorija se protezala od jugoistočne Evrope, preko Bliskog istoka, do severne Afrike. Osmansko carstvo ostavilo je dubok trag u kulturi, religiji, politici i umetnosti mnogih naroda koji su živeli pod njegovom vlašću ili bili pod njenim uticajem.
Počeli su kao mala ratnička grupa koja je harala po vizantijskoj granici. Osmanski Turci su izgradili carstvo od Maroka do Irana, od pustinja Iraka i Arabije do kapija Beča.
Kako je moć Seldžučkog turskog sultanata Rum slabila krajem 1200-ih, vojskovođe su polagale pravo na zemlje severozapadne Anadolije koje su se graničile sa Vizantijskim carstvom.
Ertugrul Gazi (EHR-too-rool gah-zee) je vladao zemljama oko Soguta, grada između Burse i Eskišehira. Posle njegove smrti 1281. godine, njegov sin Osman, po kome je imperija dobila ime, proširio je teritoriju na 16.000 kvadratnih kilometara.
Osmanov sin Orhan osvojio je Iznik (Nikeu) i poveo svoju vojsku preko Dardanela u Trakiju i Evropu do 1362. godine.
Do 1452. Osmanlije su kontrolisale skoro sve bivše vizantijske zemlje osim velikog „Drugog Rima“ Carigrada. Godine 1453. Mehmet Osvajač je zauzeo grad i učinio ga svojom prestonicom, čime je zauvek okončano 1100 godina staro Vizantijsko carstvo.
Sulejman Veličanstveni -Zlatno doba
Vladavina Sulejmana Veličanstvenog (1520-1566) bila je osmansko zlatno doba. Sjaj sultanovog dvora i moć njegove vojske nadmašili su one engleskog Henrija VIII, francuskog Fransoa I i cara Svetog rimskog carstva Karla V.
Ali posle Sulejmana sve je krenulo nizbrdo. Niz manje-više nesposobnih sultana zavisilo je od svojih velikih vezira (premijera) koji su upravljali carstvom.
Osmanski sultanat je trajao preko 600 godina, ali su njegova poslednja tri veka obeležena stagnacijom i opadanjem. Do 1800-ih, Osmanlije su znatno zaostajale za ostatkom Evrope u nauci, tehnologiji, industriji, obrazovanju, trgovini i vojnoj moći.
Trajektni operateri
Reformistički sultani kao što su Selim III (1789-1807) i Mahmut II (1808-1839) uspeli su da potisnu otomansku birokratiju, društvo i kulturu unaprede, ali ne i da izleče sve bolesti carstva.
Do kasnih 1800-ih, Turska imperija je bila „bolesnik Evrope“. Velike evropske sile su čekale grešku da zauzmu njene bogate zemlje.
Užurbani vojni diplomci Mladiturci preuzeli su vlast od autokratskog sultana Abdulhamida II 1908. i proglasili ustavnu vladu, ali su ubrzo postali neefikasna oligarhija.
Kada je Enver-paša, mladoturski vladar, u Prvom svetskom ratu ujedinio carstvo sa Nemačkom, njegova sudbina je bila zapečaćena. Osmanlije su poražene u Prvom svetskom ratu.
Posle rata, Kemal Ataturk je ukinuo carstvo 1923. i zamenio ga modernom Republikom Turskom.
Otomanska kultura nam je dala veliko nasleđe umetnosti, arhitekture i domaće prefinjenosti, što lako pokazuje poseta istanbulskoj palati Topkapi.
Osmansko carstvo – Sogut, Turska: Kolevka Carstva
Sogut (sur-EVT), u blizini Burse, južno od Turskog Mramornog mora, bio je rodno mesto Otomanskog carstva . Ovde je sahranjen osnivač Osmanlija.
To bi bio Ertugrul Gazi (umro je 1288), vojskovođa koji se borio na granici Seldžučkog i vizantijskog carstva. Njegov sin je formirao Osmansku državu.
Osim njegove grobnice, u Sogutu (sur-EVT) nema mnogo toga da se vidi osim lepih valovitih brda. Ako ste zainteresovani za ranu otomansku istoriju i vozite se između Burse i Eskišehira, zastanite i odajte poštu Osnivaču i popijte čašu čaja .
Ertugrul (EHR-too-rool) je uspostavio malu kneževinu sa Sogutom kao glavnim gradom, ali su njegov sin Osman i unuk Orhan krenuli da osvoje vizantijske gradove Nikeju ( Iznik ) i Brusu ( Bursa ), i učinili Bursu prestonicom. (Osman i Orhan su sahranjeni u Bursi ).
Do 1452. godine, nešto više od veka nakon smrti Ertugrula Gazija, Osmanlije su kontrolisale veći deo Anadolije, veći deo istočne Evrope i veći deo Bliskog istoka.
Godine 1453. zauzeli su Konstantinopolj ( Istambul ), postavljajući temelje za zlatno doba Otomanskog carstva.
